TWÓJ NASTOLATEK POTRZEBUJE CIEBIE
Dla dziewczyny czy chłopca dorastanie, będąc okresem bujnego rozwoju fizycznego i psychicznego, jest również zintensyfikowaniem przeżyć i doznań. Daje młodzieży poczucie bezpośredniego smakowania życia, aktywnego w nim uczestniczenia.
Ten okres w życiu nastolatków jest przez wielu rodziców oczekiwany z niepokojem. Książka Ireny Obuchowskiej Drogi dorastania. Psychologia rozwojowa okresu dorastania dla rodziców i wychowawców (WSiP Warszawa 1996) ułatwić może zrozumienie problemów młodzieży.
Autorka przytacza dziesięć podstawowych zasad postępowania rodziców z ich dorastającymi dziećmi:
- Zasada akceptacji.
Dorastający ma prawo do własnego życia. Pozwólmy mu na realizację swoich własnych zamierzeń i planów.
- Zasada wiarygodności.
Zachowania rodziców wobec dzieci powinny być wiarygodne. Nie należy inaczej postępować, niż się mówi . Co innego wyrażać słowami, a co innego gestem, uczuciami. Te rozbieżności są spostrzegane przez młodzież. Fałsz, nieszczerość obniżają autorytet rodziców.
- Zasada poszanowania intymności.
Młodzież ma prawo do własnej intymności. Uszanujmy tajemnicę jej kieszeni, szuflad, korespondencji. Nie wymuszajmy w sposób natarczywy odpowiedzi, jeśli milczy. Przeprośmy, jeżeli okazaliśmy się niedyskretni.
Okażmy takt i delikatność. Właśnie wtedy, gdy młody człowiek wie, że to zależy tylko od niego, będzie skłonny do zwierzeń i zwrócenia się o radę. Ale równocześnie interesujmy się pozadomowym życiem dorastającego dziecka, jego kolegami, zainteresowaniami, sposobami spędzania wolnego czasu. Bądźmy też czujni wobec współczesnych zagrożeń dla jego rozwoju psychicznego.
- Zasada równych zobowiązań.
Zobowiązania dotyczą tak dzieci, jak i rodziców. Jeżeli dorastający podjął się wykonania czego, należy to do końca wyegzekwować. Ale też zobowiązania podjęte przez rodziców powinny być zrealizowane.
- Zasada stabilności.
Chaotyczności, niezdecydowaniu młodzieży rodzice powinni przeciwstawić stabilność życia rodzinnego, uporządkowanie (nie jednak sztywność ) czynności i czasu. Bardzo ważne są w tym wieku regularne posiłki i sen. Nie powinny być jednak bezdyskusyjnie narzucane. Spokojnej, regularnej rytmiczności codziennego życia w rodzinie młodzież sama się podporządkuje. Stabilność dotyczy też podstawowych przekonań moralnych rodziców. Tylko poczucie pewności związane z tym, co jest dobre, a co złe, daje młodzieży wewnętrzną siłę dla trudnych wyborów.
- Zasada próby.
Polecenia kierowane do dorastającego człowieka powinny być formułowane w postaci konkretnych prób, wypowiadanych głosem spokojnym, lecz stanowczym. Bezosobowe mówienie należy zrobić
lub wydawanie rozkazów jest mało skuteczne. Rozkazy mogą być stosowane tylko w ostateczności, np. w sytuacji niebezpieczeństwa. Dorastający ma też prawo odmówić spełnienia próby, jeżeli swą odmowę logicznie uzasadni. Nie należy marudzić, zrzędzić. Próba i zachęta to podstawowe sposoby skutecznego zwracania się rodziców do dojrzewających dzieci.
- Zasada konsekwencji.
Dorastający musi wiedzieć, czego oczekiwać po danym swoim postępowaniu. Można to ustalić , zawierajšc z dzieckiem rzeczowy, jasny kontrakt i konsekwentnie jego przestrzegać.
- Zasada otwartości na informacje.
Zasada otwartości na informacje , w tym także na krytykę, powinna obowiązywać nie tylko młodzież, ale też rodziców. Dorośli mogą wiele nauczyć się od swoich dzieci i nie jest to powód do wstydu, ale do dumy. W przypadku jaki trudności poprośmy dziecko o radę, pomoc. W takiej doradczej roli młodzież na pewno poczuje się ważna i odpowiedzialna.
- Zasada humoru.
Napięcie, atmosferę zdenerwowania w domu najłatwiej rozładować humorem. Wytwarza on dystans wobec problemu, dlatego często go stosujmy w kontaktach z młodzieżą. Również nasze własne niedociagnięcia zyskają życzliwą aprobatę dzieci, jeżeli zareagujemy na nie humorem.
- Zasada współdecydowania.
Dorastający, stopniowo wciągany w problemy rodziny, kłopoty materialne, kontakty przyjacielskie i ... itp. najczęściej samorzutnie zaczyna zabierać głos w sprawach dla rodziny ważnych. Dyskutuje, doradza rodzicom. Oceniajmy to pozytywnie, nawet kiedy niektóre rady sš nie do przyjęcia {wtedy wytłumaczmy, dlaczego }. Psycholog- Irena Obuchowska proponuje rodzicom wykorzystywanie przy rozwiązywaniu kłopotów rodzinnych tzw. narady rodzinnej.
Podczas takiej narady poszczególni członkowie rodziny omawiają wspólne lub osobiste sprawy. Mogą one dotyczyć zarówno większych zakupów, projektu urządzenia jakiej rodzinnej imprezy, planów wakacyjnych, jak i różnych trudności zawodowych i szkolnych, którymi przeżywająca je osoba chce się podzielić z pozostałymi. Narada rodzinna powinna odbywać się w sympatycznej atmosferze. Nie można dopuścić do rozliczania czy nacisku, gdyż podważałoby to zasadę intymności.
Celem wspólnych narad jest uczenie się wzajemnego zrozumienia i akceptacji. Rodzice, poznając motywy swoich dorastających dzieci, źródła ich niezadowolenia i trosk, będą mogli skutecznie służyć im swoimi radami i pomocą, będą mogli czuwać nad zdarzeniami, jednak bez zewnętrznych oznak kontroli. Ale i odwrotnie, młodzi nietolerancyjni wobec rodziców będą mieli okazję wysłuchać i przemyśleć ich racje. Łatwiej zrozumieją, że rodzice mogą być zmęczeni, mieć kłopoty w pracy, popełniać błędy. Młodzież powinna wiedzieć, że rodzice oczekują i wymagają od niej zrozumienia, bo dojrzałość polega między innymi na szacunku dla cudzej odrębności.
Takie narady mogą być niekiedy trudne, tak dla rodziców, jak i dla młodzieży. Jednak z chwilą, gdy przezwyciężona zostanie bariera zahamowania, nieufności, mogą się stać miejscem rozwiązywania ważnych problemów dzieci i rodziców, a więc być cenną sytuacją wychowawczą.
PEDAGOG SZKOLNY
|
.png)
.png)
.png)
